Rola zielonych dachów i zielonych elewacji w architekturze – najciekawsze przykłady

Zielone dachy i elewacje odgrywają kluczową rolę w nowoczesnej architekturze, stanowiąc innowacyjne i ekologiczne rozwiązanie. Oferują różnorodne korzyści – praktyczne, estetyczne oraz ekologiczne – co czyni je symbolem zrównoważonego projektowania. Dachy pokryte roślinnością i zielone elewacje nie tylko poprawiają jakość powietrza, ale także wpływają na izolację termiczną budynków oraz estetykę miejskiej przestrzeni. W związku z ich licznymi atutami zyskują na popularności w budynkach mieszkalnych, komercyjnych i użyteczności publicznej. W tym artykule omówimy znaczenie zielonych dachów i elewacji oraz przedstawimy interesujące przykłady ich zastosowania z różnych zakątków świata.

1. Jakie funkcje pełnią zielone dachy?

• Korzyści ekologiczne

Zielone dachy mają istotne znaczenie dla poprawy jakości powietrza. Roślinność na dachach pochłania dwutlenek węgla oraz inne szkodliwe substancje, jednocześnie wytwarzając tlen. Ponadto, rośliny skutecznie filtrują pyły zawieszone i inne zanieczyszczenia, co przyczynia się do poprawy czystości powietrza w obszarach miejskich. Dodatkowo, zielone dachy pełnią ważną funkcję w retencji wody deszczowej. W przeciwieństwie do tradycyjnych dachów, które odprowadzają wodę do kanalizacji, co może prowadzić do przeciążeń systemów odwadniających i lokalnych powodzi, roślinność na dachach zatrzymuje część opadów, spowalnia ich spływ i oddaje je do atmosfery poprzez parowanie oraz transpirację. W ten sposób przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia powodzi.

• Zarządzanie temperaturą i efektywność energetyczna

Zielone dachy przyczyniają się do regulacji temperatury w budynkach oraz w miastach. W okresie letnim roślinność pełni rolę naturalnej izolacji, co zapobiega przegrzewaniu się obiektów i redukuje efekt miejskiej wyspy ciepła, stanowiący istotny problem w dużych miastach. Zimą zielone dachy zwiększają izolacyjność termiczną, co prowadzi do zmniejszenia strat ciepła. W rezultacie ograniczają one zużycie energii na chłodzenie latem i ogrzewanie zimą, co skutkuje niższymi kosztami oraz mniejszą emisją gazów cieplarnianych.

• Poprawa estetyki i dobrostanu ludzi

Zielone dachy znacząco wpływają na estetykę miast, wzbogacając architekturę budynków o elementy roślinne. Wprowadzenie zieleni do gęsto zabudowanych obszarów nie tylko poprawia ich wygląd, ale także korzystnie oddziałuje na samopoczucie mieszkańców, redukując stres i wspierając zdrowie psychiczne. Ponadto, coraz częściej stają się one przestrzeniami rekreacyjnymi, oferując miejsca do relaksu, ogrody społeczne oraz tarasy z roślinnością.

• Wsparcie dla bioróżnorodności

Zielone dachy są istotnym habitatem dla ptaków, owadów oraz innych drobnych organizmów, które w zurbanizowanych obszarach mają ograniczone szanse na przetrwanie. Szczególnie przyczyniają się do ochrony populacji pszczół i innych zapylaczy, które są niezbędne dla funkcjonowania ekosystemów.

Podsumowanie

Jakie są korzyści z budowania zielonych dachów:

• Izolacja termiczna i akustyczna- zmniejszają straty ciepła zimą oraz hamują przegrzewanie pomieszczeń latem.
• Retencja wody deszczowej
• Redukcja miejskiej wyspy ciepła
• Poprawa jakości powietrza
• Przestrzeń rekreacyjna i estetyczna
• Zwiększenie bioróżnorodności

2. Najciekawsze przykłady zielonych dachów na świecie

Zielone dachy znajdują zastosowanie na całym świecie w różnych rodzajach budynków, takich jak biurowce, centra handlowe, budynki mieszkalne oraz obiekty użyteczności publicznej. Niektóre z nich charakteryzują się wyjątkowym designem oraz nowatorskimi rozwiązaniami. Poniżej przedstawiamy kilka interesujących przykładów budynków z zielonymi dachami.

2.1. Bosco Verticale – Mediolan, Włochy

Bosco Verticale, znane jako „Pionowy Las”, to dwa mieszkalne wieżowce stworzone przez architekta Stefano Boeriego. W przypadku Bosco Verticale głównym elementem zielonej architektury są elewacje, czyli fasady pokryte bujną roślinnością  – na balkonach i tarasach znajduje się ponad 900 drzew oraz liczne inne rośliny, co nadaje im charakter prawdziwego lasu w pionie. Budynki te przyczyniają się do regulacji temperatury oraz poprawy jakości powietrza w zatłoczonym Mediolanie.

Żródło (urbnews.pl)

2.2 The ACROS Fukuoka (Fukuoka, Japonia)

To przykład nowoczesnej architektury ekologicznej. Budynek wyróżnia się dachem, który składa się z 15 tarasów pokrytych roślinnością, harmonijnie łącząc się z otaczającym parkiem. ACROS Fukuoka Prefectural International Hall został zaprojektowany przez Emilio Ambasza. Architekt miał wizjonerskie marzenie już  na początku swojej kariery – pragnął, aby użytkując budynek można było „otworzyć drzwi i wyjść bezpośrednio do ogrodu, niezależnie od wysokości mieszkania… w gęsto zaludnionym mieście”. Budynek ACROS Fukuoka powstał 25 lat temu. Nie tylko przetrwał próbę czasu i jest powszechnie uznawany za silny symbol kulturowy miasta ,jest najczęściej odwiedzanym punktem Fukuoki – ale także przyciągnęła architektów jako przykład harmonijnego połączenia architektury i krajobrazu w miejskim otoczeniu.

Zielona powierzchnia ACROS Fukuoka przyczynia się do zmniejszenia hałasu, poprawy jakości powietrza oraz efektywnej izolacji termicznej.

Źródło (greenroofs.com )

2.3. The Nanyang Technological University – Singapur

Budynek wydziału sztuki na Narodowym Uniwersytecie Technologicznym w Singapurze wyróżnia się falistym dachem pokrytym roślinnością, który harmonijnie wpisuje się w otoczenie. Taki dach nie tylko izoluje termicznie, co przyczynia się do obniżenia kosztów energii związanych z klimatyzacją, ale również stanowi miejsce wypoczynku dla studentów. Rola zielonego dachu obejmuje naturalną izolację termiczną w gorącym i wilgotnym klimacie Singapuru, co przekłada się na mniejsze zużycie energii oraz stworzenie przestrzeni rekreacyjnej dla studentów i pracowników.

Źródło ( greenroofs.com)

2.4. California Academy of Sciences – San Francisco, USA

Kalifornijska Akademia Nauk w San Francisco to jedno z najważniejszych ekologicznych muzeów na świecie. Budynek został zaprojektowany przez słynnego architekta Renzo Piano, budynek łączy nowoczesne technologie z naturalnymi rozwiązaniami, aby minimalizować wpływ na środowisko. Jednym z najbardziej wyróżniających się aspektów budynku jest ogromny zielony dach o powierzchni 1 hektara, składający się z 7 wzgórz, które nawiązują do naturalnego ukształtowania terenu San Francisco. Pokryty jest on 1,7 miliona rodzimych roślin, głównie sukulentów i traw, które doskonale przystosowały się do lokalnych warunków klimatycznych i nie potrzebują intensywnego nawadniania. Dzięki swoim innowacyjnym rozwiązaniom California Academy of Sciences otrzymała certyfikat LEED Platinum, czyli najwyższy możliwy poziom ekologicznego budownictwa.

Źródło (www.archdaily.com)

2.5. Parkroyal on Pickering – Singapur: Zielona Architektura Przyszłości

Parkroyal on Pickering w Singapurze stanowi doskonały przykład biophilic design, czyli architektury, która integruje budynek z otaczającą przyrodą. Stworzony przez WOHA Architects, ten ekskluzywny hotel charakteryzuje się nowoczesnym stylem oraz znaczną ilością roślinności, która zdobi dachy, tarasy i fasady. Budynek dysponuje ponad 15 000 m² terenów zielonych, co stanowi dwukrotność powierzchni hotelu. Roślinność rozmieszczona jest na różnych poziomach, co tworzy efekt pionowych ogrodów. Tarasowe zielone dachy – zamiast klasycznego płaskiego zielonego dachu, Parkroyal ma tarasowo ułożone ogrody, które naśladują naturalne formacje skalne i wzgórza. Są one pokryte tropikalną roślinnością, która pomaga w ochładzaniu budynku i poprawia jakość powietrza. Zieleń została zaprojektowana w taki sposób, aby wymagały minimalnej pielęgnacji, wykorzystując deszczówkę do nawadniania.

Źródło (www.booking.com/hotel)

3. Zielone dachy w Polsce

W Polsce znajduje się coraz więcej budynków z zielonymi dachami i elewacjami, które wpisują się w trend ekologicznego budownictwa. Oto najciekawsze przykłady:

3.1. Centrum Nauki Kopernik – Warszawa

Centrum Nauki Kopernik w Warszawie stanowi nowoczesną przestrzeń edukacyjną oraz doskonały przykład zrównoważonej architektury, w której zielony dach odgrywa istotną rolę. Budynek został stworzony z myślą o integracji z otoczeniem, a jego dach harmonijnie łączy się z parkowym krajobrazem bulwaru nadwiślańskiego. Na dachu zastosowano zieleń ekstensywną, czyli rośliny odporne na trudne warunki. Są to m.i. mchy, rozchodniki, trawy oraz inne gatunki niewymagające intensywnej pielęgnacji. Dach nie jest dostępny dla zwiedzających, ale pełni kluczowe role ekologiczne, wpływając na energooszczędność i mikroklimat budynku. Dzięki swojej konstrukcji dach pełni funkcję naturalnej izolacji, filtruje powietrze i wspiera bioróżnorodność. To jedno z wielu rozwiązań, które pokazują, że nowoczesne budownictwo może być przyjazne dla ludzi i natury.

Źródło (warszawa.tvp.pl)

3.2. Zielony dach Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego (BUW)

To jeden z najbardziej charakterystycznych budynków stolicy, a jej zielony dach jest uznawany za jeden z najpiękniejszych i największych w Europie. To wyjątkowe miejsce łączy architekturę, ekologię i przestrzeń rekreacyjną. Stanowi zarówno izolację budynku, jak i atrakcję turystyczną dostępną dla mieszkańców i odwiedzających.

Ponad 1 hektar (10 000 m²), co czyni go jednym z największych zielonych dachów w Polsce i Europie.

Zielony dach biblioteki składa się z różnych stref tematycznych. To połączenie ogrodu górnego, który oferuje widoki na Warszawę i Wisłę, oraz ogrodu dolnego, który integruje się z otaczającym kampusem.

Dodatkowo, ogrody złoty, srebrny, karminowy i niebieski różnią się roślinnością i kolorystyką. Pergole i trejaże zaś wzbogacają przestrzeń o pnącza, tworząc przyjemny cień. Na dachu BUW rośnie ponad 100 gatunków roślin, w tym trawy, byliny, pnącza, krzewy i niewielkie drzewa. Dominują tam rośliny odporne na trudne warunki, takie jak rozchodniki i mchy, które wymagają minimalnej pielęgnacji. Ogród jest dostępny dla zwiedzających przez większość roku, co czyni go popularnym miejscem spacerowym.

Źródło (klimada2.ios.gov.pl)

3.3. Zielony dach Muzeum Śląskiego – Katowice

Muzeum Śląskie w Katowicach to wyjątkowy przykład rewitalizacji terenów poprzemysłowych, w którym nowoczesna architektura współgra z historycznym dziedzictwem górniczym. Kompleks muzealny powstał na terenie dawnej kopalni, a jego projekt zakładał maksymalne wtopienie się w otoczenie poprzez umieszczenie większości funkcji pod ziemią. Jednym z kluczowych elementów tej koncepcji jest zielony dach, który pełni zarówno funkcję ekologiczną, jak i estetyczną.

Zieleń ekstensywna, obejmująca m.in. rozchodniki, trawy i inne odporne na trudne warunki rośliny, pozwala na minimalizację konieczności pielęgnacji. Jednocześnie wspiera lokalny mikroklimat i bioróżnorodność. Dachy skutecznie redukują nagrzewanie budynków latem oraz ograniczają straty ciepła zimą, co wpływa na energooszczędność całego kompleksu. Dodatkowo, dzięki swojej budowie, zielone dachy wspomagają retencję wody opadowej, zmniejszając obciążenie miejskiej kanalizacji deszczowej.

Architektura Muzeum Śląskiego to harmonijne połączenie historii z nowoczesnością. Przeszklone kubatury, widoczne na powierzchni, nie tylko nawiązują do górniczej przeszłości, lecz także dostarczają naturalne światło do podziemnych przestrzeni ekspozycyjnych. W otoczeniu muzeum stworzono sieć ścieżek, placów i terenów zielonych, które tworzą spójną przestrzeń rekreacyjną dostępną dla mieszkańców i turystów.

Zwieńczeniem tej koncepcji jest możliwość podziwiania panoramy Katowic z dawnej wieży wyciągowej, która stanowi jeden z najbardziej charakterystycznych elementów kompleksu. Zielony dach Muzeum Śląskiego to nie tylko symbol ekologicznego podejścia do architektury. To także przykład przemyślanej adaptacji przestrzeni miejskiej, w której historia i natura tworzą harmonijną całość.

Źródło (niezlasztuka.net)

4. Korzyści zielonych dachów dla inwestorów i mieszkańców

• Niższe koszty eksploatacyjne dzięki izolacji termicznej.
• Podniesienie wartości nieruchomości.
• Przyjazne środowisko pracy i życia.
• Możliwość uzyskania dofinansowań na zrównoważone projekty.
• Poprawa wizerunku inwestycji jako nowoczesnej i ekologicznej.

Podsumowanie

Zielone dachy to nie tylko element dekoracyjny, ale przede wszystkim praktyczne rozwiązanie, które pomaga w tworzeniu zrównoważonych miast. Dzięki nim budynki stają się bardziej energooszczędne, ekologiczne i komfortowe dla użytkowników.

Planujesz wdrożenie zielonego dachu w swoim projekcie? Skontaktuj się z nami – pomożemy zaprojektować funkcjonalne i estetyczne rozwiązanie, które wpisze się w nowoczesne trendy ekologiczne!